SHINKO MATAYOSHI (1888 – 1947)

SŁOWEM WSTĘPU O SAMYM KOBUDO

„Broń biała” zawsze była niezwykle żywą częścią dziedzictwa wysp Ryukyu. Jednym z pierwszych określeń na tamtejsze sztuki walki było Tudi, które obejmowało zarówno techniki wykorzystujące broń – buki-jutsu, jak i te bez broni – toshu-jutsu. W ten sposób karate i kobudo stanowią dwa koła tej samej osi wzajemnie się uzupełniające. Nasz sensei Kenyu Chinen pytany o relacje między nimi, odpowiedział, że to jak z jedzeniem – można dłońmi, a można pałeczkami…

Obecnie system Matayoshi Kobudo cieszy się coraz większą popularnością i zainteresowaniem na całym świecie, będąc najprężniej rozwijającym się systemem ze wszystkich okinawskich systemów kobudo. Jest jednak historycznie dość nowy. Charakterystyczny kształt nadał mu Shinko Matayoshi wraz z synem – Shinpo Matayoshim w XX wieku. Jednak kobudo w rodzie Matayoshi, który przypłyną z Chin na Okinawę w XI w., było praktykowane i przekazywane z pokolenia na pokolenie. A sam Shinko Matayoshi ubierając w ramy systemowe pasję swego życia, zyskał opinię jednego z bardziej enigmatycznych i ekscentrycznych mistrzów okinawańskich.

SŁOWEM WSTĘPU O RODZIE MATAYOSHI

Rodzina Matayoshi jest częścią chińskiego rodu Ma, który osiedlił się na Okinawie w XI w. i w raz z czasem podzielił się na kolejne rodziny: Gima, Ishimine, Tawada, Matayoshi, Toguchi, Tana, Matsumura i kolejne. W czasach panowania królestwa Ryukyu była ona częścią jego patriarchalnego systemu klanowego – munchu . W jej gronie byli przede wszystkim ludzie wykształceni, technicy i wojskowi, wielu z nich znaczących dla historii Okinawy.

WYBITNI RODU MATAYOSHI

• Ufugushiku Shinbu (chiń. Ma Puwei ) żył na przełomie XIV-XV w. Jego córka – Samekawa – była matką króla Sho Shisho, którego to syn – Sho Hashi – założył królewską dynastię Sho. To on zapoczątkował rodzinę Ma i od jego czasów w imieniu każdego męskiego potomka w rodzinie występuje znak – shin. Obecnie żyjącym przedstawicielem jest Matayoshi Yasushi (1965 – …) – syn Matayoshi Shinpo, spadkobierca systemu Matayoshi Kobudo.

• Sześć pokoleń później Gima Shinjo (chiń. Ma Pingheng) (1557-1644) potomek w linii prostej królewskiej rodziny Ryukyu, odnawia prestiż rodziny. Zapisuje się w historii znacząco przyczyniając się do rozwoju wyspy. Jako arystokrata feudalnego rządu Ryukyu, urzędnik do spraw rolnictwa jest opiekunem Sokana Noguni, który w 1604 r. przywozi z Chin słodkie ziemniaki – fioletowe bataty. Gima rozpoczyna uprawę ziemniaków swojego wasala i w przeciągu kilku lat stają się one jednymi z najważniejszych roślin uprawnych na wyspie. To te same sławne fioletowe ziemniaki, będące podstawą diety okinawańskiej po dziś dzień, których Okinawańczycy spożywają więcej niż ryżu. To te same różowe ziemniaki z których wyrabia się bajeczne fioletowe lody i ciastka, popularne nie tylko wśród miejscowych, ale i turystów. To te same sławne ziemniaki, w których wielu dopatruje się sekretu długowieczności Okinawańczyków. To z Okinawy dopiero trafiają do Japonii. Gima sprowadza również trzcinę cukrową – podstawę handlu wymiennego. Te dwie rośliny stają się punktem zwrotnym w historii Okinawy przyczyniając się do rozwoju gospodarczego. W 1937 r. w parku Naha stają pomniki na ich cześć, upamiętniających ich wkład w rozwój wyspy.
  

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• Czternasta głowa rodziny Matayoshi Shinchin (chiń. Ma Shanshen), ojciec Matayoshi Shinko, w 1877 r. awansował do rangi Chinkudun nu zashiki – jest to hierarchiczny tytuł czasów królestwa. Był nauczycielem m.in. posługiwania się bronią. Współpracował z ekspertami i przyczynił się do ochrony ryukyuańskich sztuk bojowych.
• Teruya Chikudun Pechin Kanga (1786-1867) uważa się za jednego z twórców Shurite. Po studiach w Chinach nauczyciel w Królewskiej Akademii.

• Soeishi Ryotoku (1772 – 1825) stworzył własny styl – bo-jutsu – doceniony przez króla Ryukyu. Zbudował kata z bo – Shiishi no kon (jap. Soeishi no kon).

• Ishimine Chikudun Pechin Shinchi (chiń. Ma Xingren) (1812-1892) -uczeń Sokon Matsumura. Zostawił po sobie nową wersję kata Passai, praktykowanego po dziś dzień pod nazwą – Ishimine no Passai.

• Tawada Chikudun Pechin Shinboku (1814-1848) już w wieku 19 lat uznany za eksperta sai-jutsu. Opracował kata z sai – Tawada Shinboku, którego wciąż się naucza.

SHINKO MATAYOSHI zwany Matayoshi Sierp

Shinko Matayoshi urodził się 18 maja 1888 r. w dzielnicy Kakinohara w Naha, jako trzeci syn bogatego biznesmana, Matayoshi Shinchina, który fortunę zbił na lukratywnym handlu cukrem.

Z całego rodzeństwa tylko on wykazał szczere zainteresowanie sztukami walk, dlatego też ojciec uczył go rodzinnych technik walk z bronią i bez broni 'pustej ręki’, które były kultywowane w rodzinie od wieków. Dziadek uczył go władania bo i eku, m.in. Chikin Akachu no eku di, Kubo no kon, Yonegawa no kon i Yara no kon.

Następnie ojciec przedstawił go swojemu przyjacielowi i partnerowi treningowemu z wioski Gushikawa – Chokuho Agena (1879-1924) (znany również jako Gushikawa no Tiragwa i Higa no Tanmei). Był on najznamienitszym z mistrzów sztuk walk swego czasu, specjalizującym się zwłaszcza w technikach ’pustej ręki’ zwanej również ’chińską ręką’- jak nazywano te techniki przed zebraniem ich pod wspólną nazwą karate – ale również w kobudo. Pracował jako strażnik. Nauczył Shinko pracy sai i kamą, rozszerzył jego wiedzę z bo i eku.

U dwóch starszych uczniów Ageny, Shinko szkolił się z zakresu nunchaku, tunkuwy (tonfy), kurummanbo (asymetrycznego cepu) i kuwy (motyki).

I tu źródła, których i tak za wiele nie ma, przestają się z sobą zgadzać. Pokrótce, jedne podają, że Shinko wypłyną z Okinawy w wieku już 17 lat, celem dotarcia do Chin na nauki do ojca swego nauczyciela i przyjaciela Go Kenki, inne podają, że opuścił wyspę w wieku 22 lat z nieznanych do końca powodów i celów, udając się okrężną drogą do Chin. Ta pierwsza z dwóch długich jego podróży do Chin, do Fuzhou, owiana jest wieloma niewiadomymi i wieloma domysłami. Nie wiadomo też czy oby na pewno Go Kenke poznał przed czy po swojej pierwszej podróży do Chin. Różnice są co prawda w szczegółach, natomiast zgodne są co do ogromu wiedzy i mistrzostwa zdobytego zarówno w walce z bronią jak i bez broni.

Wg Andrea Guarelli autora ’Okinawan Kobudo: The History, Tools and Techniques of the Ancient Martial Arts’, Shinko, od dziecka skupiony wyłącznie na sztukach walki i poszukiwaniu nowych nauczycieli, poznaje chińskiego kupca – Go Kenki (chiń. Wu Xian Gui), znanego na Okinawie nie tylko w kręgach handlowych. Specjalizował się on bowiem w chińskim stylu kenpo – Baihe quan – czyli shaoliskich technik Białego Żurawia. Zachęcony historiami rodzinnymi i swojego nowego nauczyciela, Shinko postanowił udać się na nauki do Chin, do ojca Go Kenki w Fuzhou. Tego samego miejsca w którym doszkalał się sam Matsumura, jak i wielu innych zgłębiających wiedzę walki z bronią lub bez Okinawańczyków.

Tak, więc w wiosną 1905 r. w wieku ok. 17 lat przez japońskie Hokkaido, rosyjski Sachalin, dociera do Mandżurii. Dołącza tam do grupy nomadów, parających się tak jak wiele grup i klanów na tym terenie w tym czasie rozbojem. Uczy się jazdy konnej, łucznictwa, posługiwania się lassem (nagenawa jutsu) , liną z dwoma kamieniami na końcach (suruchinem), rzucania nożem (shuriken jutsu) i innymi broniami dystansowymi niezbędnymi do polowań i walki. Po 2-3 latach w końcu udaje się na południe.

Wpierw do Szanghaju, gdzie rozpoczyna od nauki chińskiego kenpo. Następnie w końcu do Fuzhou do rodzinnego domu Go Kenki. U jego ojca – Go Koki zaczyna od kenpo (prawdopodobnie He quan). Ten, widząc pasję i talent, kieruje go do swego przyjaciela Kingai (Jin Yinga), mistrza stylu Kingai Nun/Kingai-noon (jap. Kingai ryu – kin – złoto/gai – twardy, solidny, mocny jak metal). Nauczanie Kingai’a jest bardzo rygorystyczne, a Shinko nieustępliwy w zdobywaniu wiedzy. Kingai poszerza ją daleko poza umiejętności manualne. Uczy Shinko akupunktury, chińskiej termopunktury (moxa) i ziołolecznictwa. Jedną z najważniejszych jego lekcji jest ’Cho Nin Ho’– sposób uderzeń człowieka. Dała ona Shinko znajomość anatomii i fizjologii człowieka, co pozwalało na precyzyjne uderzenia w punkty witalne.

Wg pozostałych źródeł, Shinko wypływa z Okinawy w wieku 22 lat, a nie 17. Celem są również nauki w Chinach. Biorąc jednak pod uwagę, że szlak morski Okinawańczyków do Chin, do zagłębia klasztorów Shaolin – Fuzhou – był od wieków przetarty, znacznie prostszy i krótszy niż ten, którym podążył Shinko, nasuwają się pewne insynuacje. Jedną z nich jest teoria jakoby do Mandżuri i Mongolii przybył jako tajny japoński agend w tle wojen rosyjsko-japońskich i sino-japońskich. Byłoby to jednak niezwykłe dla Okinawańczyka, by zyskać takie zaufanie władz. Dlatego też znacznie bardziej prawdopodobne jest to, że jego podróże sponsorowała własna bogata rodzina. Jednakże znowu pewne późniejsze jego przygody mogą wskazywać na związki z imperialnym rządem. Oczywiście przyłączając się tam do grup wędrownych nomadów zdobywa umiejętności ściśle związane z posługiwaniem się broniami rzadko używanymi na Okinawie , jak choćby lassem czy łukiem. Następnie udaje się do Fuzhau przez Szanghaj.

W Chinach zgłębia wiedzę z technik 'pustej ręki’ systemu Kingai-noon oraz broni – timbe, nunti i surujin. Niektóre źródła podają, że technik Kingai-noon – Białego Żurawia, uczył się już w Szanghaju, ale wydaje się ta wersja mało prawdopodobna, bowiem jest to system typowo shaoliński.

Dalsza historia jest już bardziej spójna.

W 1915 zostaje zaproszony do wykonania pokazu kobudo w Sanktuarium Meiji w Tokyo. Był to prawdopodobnie pierwszy pokaz kobudo na terenach wewnętrznych Japonii, a sam Shinko ma wtedy tylko 27 lat. Pokaz obejmuje techniki tonfy i kamy, a Funakoshi Gichin , twórca Shotokan karate, wykonuje pokaz okinawskiego karate.

Około 1920 wraca na Okinawę na wiele lat. Żeni się, a w 1919 r. rodzi mu się córka – Kimiko, w 1921 r. syn – Shinpo. Praktykuje medycynę chińską wśród okinawskiej społeczności, ale również nieprzerwanie trenuje m.in. z Yamani Chinen, Ryoko Shiishi i Chojo Oshiro ucząc się nowych technik z bo.
Nazywa swój system – na początku Ryukyu Kobudo, a jego umiejętności kobudo są tak sławne, że zyskuje wyjątkowe przydomki – Matayoshi Sierp (Kama nuti Mateshi) i Matayoshi Silny (Chikara Mateshi).

W 1921 r. wraz z Chojun Miyagi, założycielem stylu Goju-ryu, bierze udział w pokazie sztuk walki na cześć księcia Hirohito, przyszłego cesarza, na zamku Shuri na Okinawie. Ma wtedy ok. 30 lat.

Około 1930 r. wraca do Chin i doskonali u swojego nauczyciela Kingai’a techniki z tinbe, nunti, sansetsukun, suruchin, ticchu (rodzajem krótkiej metalowej pałki) i tekko (kastet).

Wraca na Okinawę 1934/1935, gdzie pozostaje już do swojej śmierci.
Naucza kobudo razem z formami chińskiego boksu 'pustej ręki’ oraz kontynuuje pracę jako lekarz tradycyjnej medycyny chińskiej. Zarządza dojo w Naha, Chatan i Kadenie. Buduje system, z który z biegiem czasu zostanie nazwany – Matayoshi Kobudo.

Jak podaje Andrea Guarelli jego uczniami, oprócz syna – Shinpo – byli m.in.: Miyagi N.Hamamoto, Shinjo H., Nakandarake, Omiya T., Kakazu M., Higa S., Kawakami S., Motobu S., Miyazato S., Iraha C.

Shinko Matayoshi umiera w maju 1947 r. w wieku 59 lat.

CZEGO I OD KOGO UCZYŁ SIĘ SHINKO MATAYOSHI

AGENA CHOKUHO

• bo – kata Tsuken-no-kun (Tsuken bo)
• sai waza – z którego tworzy kata San-cho-sai i Shinbaru-no-sai, a jego syn Ni-cho-sai
• eku – i prawdopodobnie Tsuken Akachu-no-ekudi
• kama – na podstawie której tworzy Kama-nu-ti
  
• suruchin waza

CHINEN SANRA

• bo – Sakugawa-no-kun

IREI OKINA

• tunkuwa (tonfa) – tunkwa waza – z którego powstają dwa kata z tonfą, ale nie jest jasne, który Matayoshi jest autorem

• nunchaku – nunchaku waza i Nunchaku Sandan (Matayoshi-no-nunchaku)

’KINGAI’ROSHI

• nunti – Nunte waza
• timbe – timbe waza lub Chugoku Nanban Shorin Ken no timbe – timbe shaolinskie z południowych Chin z którego tworzy Matayoshi-no-timbe
• sansetsukon waza

KIYAN CHOTOKU

• bo – Tokumine-no-kun

MATAYOSHI SINCHIN

• bo – Kubo-no-kun, Yonegawa-no-kun, Yara-no-kun
• eku

OSHIRO CHOYO

• bo – Uhugusuku (Oshiro)-no-kun

’SHISHI RYOKO’

• bo – Shishi-no-kun

Spodobał ci się ten wpis? Dowiedziałeś się czegoś ciekawego? To podziel się wiedzą 🙂 Będzie nam niezwykle miło jeśli go udostępnisz 🙂

BIBLIOGRAFIA

1. Okinawa Kobudo: A history of Weaponry Styles and Masters, Christopher M. Clarke, 2013, USA, str. 187-193
2. Okinawan Kobudo: The History, Tools and Techniques of the Ancient Martial Arts, Andrea Guarelli, str.15-24
3. http://www.okinawakarate.pl/index.php?menu=15
4. http://www.isja.com/seishinkan/Seishinkan/Matayoshi_Kobudo.html
5. https://www.visitokinawa.jp/muslim-information/okashi-goten-souvenir
6. https://okinawanmartialarts.com/curriculum/okinawan-weapons-training/
7. https://www.imagekind.com/Sugar-Cane-Fields-Okinawa-Japan_art?IMID=1c300a8b-c9e4-44ea-91e2-2deed44ca402
8. https://www.halalmedia.jp/archives/798/ryukyu-kokuto-brown-sugar-candy-okinawa/
9. https://www.halalmedia.jp/archives/798/ryukyu-kokuto-brown-sugar-candy-okinawa/